truncus
Latin
Étymologie
- Truncus « tronc » a donné [1] trunco « tronquer, couper un arbre, ébrancher », comme en français plume a donné plumer. À son tour, le verbe truncare donne naissance à l’adjectif truncus qui reproduit le sens du verbe.
- De l’indo-européen commun *trenk- [2] (« pousser, oppresser ») qui donne aussi le gotique *Þreihan : en allemand dringen, Drang (« presser, presse »), en anglais (to) throng (« foule, rassembler ») ; le gaulois, emprunté en latin sous la forme drungus (« dronge, corps de troupe »).
Adjectif
Cas | Singulier | Pluriel | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
Masculin | Féminin | Neutre | Masculin | Féminin | Neutre | |
Nominatif | truncus | truncă | truncum | truncī | truncae | truncă |
Vocatif | trunce | truncă | truncum | truncī | truncae | truncă |
Accusatif | truncum | truncăm | truncum | truncōs | truncās | truncă |
Génitif | truncī | truncae | truncī | truncōrŭm | truncārŭm | truncōrŭm |
Datif | truncō | truncae | truncō | truncīs | truncīs | truncīs |
Ablatif | truncō | truncā | truncō | truncīs | truncīs | truncīs |
truncus \Prononciation ?\
Synonymes
Nom commun
Cas | Singulier | Pluriel |
---|---|---|
Nominatif | truncus | truncī |
Vocatif | trunce | truncī |
Accusatif | truncum | truncōs |
Génitif | truncī | truncōrum |
Datif | truncō | truncīs |
Ablatif | truncō | truncīs |
truncus \Prononciation ?\ masculin
- Modèle:botanique Tronc, souche.
- Consulem ego tum quaerebam, consulem inquam, non illum quidem quem in hoc maiali invenire non possem, qui tantam rei publicae causam gravitate et consilio suo tueretur, sed qui tamquam truncus atque stipes, si stetisset modo, posset sustinere tamen titulum consulatus. — (Cicéron, Piso, IX)
- Je cherchais alors un consul, oui, un consul, non pas tel que je ne pouvais le trouver dans une brute, non pas un magistrat suprême, qui, par sa prudence et sa fermeté, pût défendre la cause de l'État, mais un homme qui pût du moins, comme une souche et un tronc, rester debout et porter l'enseigne du consulat. — (traduction)
- Consulem ego tum quaerebam, consulem inquam, non illum quidem quem in hoc maiali invenire non possem, qui tantam rei publicae causam gravitate et consilio suo tueretur, sed qui tamquam truncus atque stipes, si stetisset modo, posset sustinere tamen titulum consulatus. — (Cicéron, Piso, IX)
- Modèle:anatomie Tronc, buste d’une personne.
Synonymes
Dérivés
- trunco, tronquer, couper, ébrancher
- de-trunco, couper un tronc, abattre un arbre
- dis-trunco, couper en deux
- ob-trunco, tailler, égorger
- trunculus, tronçon
Dérivés dans d’autres langues
- Anglais : trunk
- Espagnol : tronco
- Français : tronc, trognon, tronce, tronche, tronçon
- Italien : tronco
Références
- « truncus », dans Félix Gaffiot, Dictionnaire latin français, Hachette, 1934 → consulter cet ouvrage
- [1] Michel Bréal et Anatole Bailly, Dictionnaire étymologique latin, Hachette, Paris, 1885 → consulter cet ouvrage
- [2] Julius Pokorny, Indogermanisches Etymologisches Woerterbuch, radical *trenk-