quinque

Définition, traduction, prononciation, anagramme et synonyme sur le dictionnaire libre Wiktionnaire.

Français[modifier le wikicode]

Étymologie[modifier le wikicode]

(Siècle à préciser) Du latin quinque (« cinq »).

Nom commun [modifier le wikicode]

Singulier Pluriel
quinque quinques
\Prononciation ?\

quinque \kɥɛ̃.kɥe\ masculin

  1. (Vieilli) (Musique) Jusque vers 1820, désignait un quintette, un morceau de musique à cinq parties.

Traductions[modifier le wikicode]

Références[modifier le wikicode]

Latin[modifier le wikicode]

Étymologie[modifier le wikicode]

De l’indo-européen commun *pénkʷe qui donne le grec ancien πέντε, pénte, l’hindi पाँच, pāñć (« cinq »), le slavon pętĭ (→ voir pět en tchèque), l'anglais five, etc.
Le Dictionnaire étymologique latin[1] explique :
quincunx
Quintus est pour *quinc-tus forme qui est restée dans le nom propre Quinctius et dans l’adjectif quinctilis (mensis), l’ancien nom du mois de juillet. De même quini est pour *quinc-ni. Sur la formation de quincunx → voir uncia et as. Pour marquer en abrégé dans les comptes la valeur d'un quincunx, on mettait le signe (mis en illustration). De là le nom de quincunx, « quinconce » donné a certaines plantations d'arbres. Dans la plupart des langues congénères, le nom de nombre « cinq » commence par la labiale \p\. Le nom propre samnite Pontius est le pendant du latin Quintius. Pompeius parait être une formation de même sorte. Le vieil irlandais a cóic et le breton pemp, il est probable qu'en latin et dans les langues celtiques, la consonne initiale a été influencée par la consonne de la seconde syllabe. Il s'est passé quelque chose de semblable pour le verbe coquere.

Adjectif numéral [modifier le wikicode]

quinque \ˈkʷiːn.kʷe\ indéclinable

  1. Cinq.
    • quinque tenent caelum zonae — (Virgile. G. 1, 233)

Dérivés[modifier le wikicode]

Vocabulaire apparenté par le sens[modifier le wikicode]

Nombres en latin
Arabe numerus cardinalis ordinalis adverbium distributivus multiplicativus divisio collectivus circum monetarius
0 - nihil, nullus - - - - - - - -
1 I unus primus semel singuli simplex - unio - assis
2 II duo secundus bis bini duplex semis binio duitas dupondius
3 III tres tertius ter terni triplex triens ternio trias tressis
4 IV quattuor quartus quater quaterni quaduplex quadrans quaternio - quadrussis, quadrassis
5 V quinque quintus quinquies, quinquiens quini quintuplex, quincuplex - quinio - quinquessis
6 VI sex sextus sexies, sexiens seni sextuplex sextans senio - sexis
7 VII septem septimus septies, septiens septeni septuplex - - septas septussis
8 IX octo octavus octies, octiens octoni octuplex octans - octas octussis
9 IX novem nonus nonies, noniens noveni nonuplex - - - nonussis
10 X decem decimus decies, deciens deni decemplex, decuplex - - decas decussis
11 XI undecim undecimus undecies, undeciens undeni undecuplex - - - undecim aes
12 XII duodecim duodecimus duodecies, duodeciens duodeni duodecuplex uncia - duodecas duodecim aes
13 XIII tredecim tertius decimus tredecies, tredeciens terni deni, ternideni tredecuplex - - - -
14 XIV quattuordecim quartus decimus quattuordecies, quattuordeciens quaterni deni quattuordecuplex - - - -
15 XV quindecim quintus decimus quindecies, quindeciens quini deni, quindeni quindecuplex - - - -
16 XVI sedecim sextus decimus sedecies, sedeciens seni deni, senideni sedecuplex - - - -
17 XVII septendecim septimus decimus septendecies, septendeciens septeni deni septendecuplex - - - -
18 XVIII duodēvīgintī, octodecim duodēvīcēsimus duodevicies, duodeviciens duodeviceni duodevigentuplex - - - -
19 XIX undēvīgintī, novemdecim undēvīcēsimus undevicies, undeviciens undeviceni undevigentuplex - - - -
20 XX viginti vicēsimus vicies, viciens viceni vigintuplex - - - vicessis
21 XXI viginti unus, unus et viginti vicēsimus primus vicie(n)s semel viceni singuli vigintuplex simplex - - - -
28 XXVIII duodetriginta, viginti octo duodetricēsimus, vicēsimus octavus duodetricie(n)s, vicies octies duodetriceni, viceni octoni duodetrigintuplex, vigintuplex octuplex - - - -
29 XXIX undetriginta, viginti novem undetricēsimus, vicēsimus nonus undetricie(n)s, vicies nonies undetriceni, viceni noveni duodetrigintuplex, vigintuplex nonuplex - - - -
30 XXX triginta tricēsimus tricies, triciens triceni trigintuplex - - - tricessis
40 X quadrāginta quadrāgēsimus quadrāgies, quadrāgiens quadrāgeni quadrāgintuplex - - - quadragessis
50 L quīnquāginta quīnquāgēsimus quīnquāgies, quīnquāgiens quīnquāgeni quīnquāgintuplex - - - quinquagessis
60 LX sexāginta sexāgēsimus sexāgies, sexāgiens sexāgeni sexāgintuplex - - - sexagessis
70 LX septuāginta septuāgēsimus septuāgies, septuāgiens septuāgeni septuāgintuplex - - - septuagessis
80 LXXX octōginta octōgēsimus octōgies, octōgiens octōgeni octōgintuplex - - - octogessis
90 XC nōnāginta nōnāgēsimus nōnāgies, nōnāgiens nōnāgeni nōnāgintuplex - - - nonagessis
99 IC ou XCIX undecentum, nonaginta novem undecentēsimus undecentie(n)s undecenteni - - - - -
100 C centum centēsimus centies, centiens centeni centuplex - - centas centussis
101 CI centum unus centēsimus primus centie(n)s semel - - - - - -
200 CC ducenti ducentēsimus ducenties, ducentiens duceni ducentuplex - - - -
300 CCC trecenti trecentēsimus trecenties, trecentiens treceni trecentuplex - - - -
400 CD quadringenti quadringentēsimus quadringenties, quadringentiens quadringeni quadringentuplex - - - -
500 D quīngenti quīngentēsimus quīngenties, quīngentiens quīngeni quīngentuplex - - - -
600 DC sescenti sescentēsimus sescenties, sescentiens sesceni sescentuplex - - - -
700 DCC septingenti septingentēsimus septingenties, septingentiens septingeni septingentuplex - - - -
800 DCCC octingenti octingentēsimus octingenties, octingentiens octingeni octingentuplex - - - -
900 CM nōngenti nōngentēsimus nōngenties, nōngentiens nōngeni nōngentuplex - - - -
1 000 M mile, mille millēsimus millies, milies, milliens, miliens mileni milliplex - - - -
2 000 MM duo millia - - - - - - - -


Dérivés dans d’autres langues[modifier le wikicode]

Références[modifier le wikicode]

  1. Michel Bréal et Anatole Bailly, Dictionnaire étymologique latin, Hachette, Paris, 1885 → consulter cet ouvrage